1. Giấy phép môi trường là gì? Các căn cứ để cấp giấy phép môi trường?

 Căn cứ khoản 8 Điều 3 Luật bảo vệ môi trường 2020 giấy phép môi trường là văn bản do cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cấp cho tổ chức cá nhân có hoạt động sản xuất kinh doanh dịch vụ được phép xả chất thải ra môi trường, quản lý chất thải nhập khẩu, phế liệu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất kèm theo yêu cầu các điều kiện về bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật.

Có thể thấy giấy phép môi trường là một văn bản pháp lý được cấp bởi cơ quan quản lý môi trường cho phép một tổ chức doanh nghiệp hoặc dự án thực hiện các hoạt động có tầm ảnh hưởng tới môi trường. Đây là một công cụ quản lý và kiểm soát các hoạt động sản xuất kinh doanh xử lý chất thải khai thác tài nguyên và các hoạt động khác nhằm đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường. Giấy phép môi trường thường được yêu cầu trước khi bắt đầu hoạt động kinh doanh, xây dựng mở rộng cơ sở hoặc thực hiện các dự án có tác động đến môi trường. Qua việc xin cấp giấy phép môi trường các đơn vị sẽ phải tuân thủ các quy định tiêu chuẩn và điều kiện môi trường được quy định bởi pháp luật để đảm bảo sự bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng. Giấy phép môi trường có thời hạn và được cấp mới sau khi hết hiệu lực tùy thuộc vào quy định của pháp luật và tình hình cụ thể của hoạt động môi trường.

Tại khoản 4 Điều 42 Luật bảo vệ môi trường 2020 quy định giấy phép môi trường là căn cứ để thực hiện việc kiểm tra, thanh tra, giám sát của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với các hoạt động bảo vệ môi trường của dự án đầu tư, cơ sở khu sản xuất kinh doanh dịch vụ tập trung của công nghiệp và thực hiện trách nhiệm bảo vệ môi trường của dự án đầu tư cơ sở.

Các loại dự án phải tiến hành thủ tục cấp giấy phép môi trường bao gồm:

• Dự án đầu tư nhóm 1 là dự án có nguy cơ tác động đến môi trường mức độ cao
• Nhóm 2 là dự án có nguy cơ tác động xấu đến môi trường
• Nhóm 3 là dự án có ít có nguy cơ tác động xấu đến môi trường, có phát sinh nước thải bụi khí thải xả ra môi trường phải được xử lý hoặc phát sinh chất thải nguy hại phải được quản lý theo quy định về quản lý chất thải khi đi vào vận hành chính thức đều phải có giấy phép môi trường.
• Cơ sở khu sản xuất, kinh doanh dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp hoạt động trước ngày Luật bảo vệ môi trường 2020 có hiệu lực thi hành có tiêu chí về môi trường.

Căn cứ Điều 42 luật bảo vệ môi trường 2020 các căn cứ cấp giấy phép môi trường bao gồm:

- Hồ sơ đề nghị cấp giấy phép môi trường

- Báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt kết quả thẩm định

- Quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia, quy hoạch tỉnh, phân vùng môi trường, khả năng chịu tải của môi trường theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

 Tóm lại cấp giấy phép môi trường dựa trên các căn cứ theo Luật bảo vệ môi trường và các quy định pháp luật liên quan. Việc tuân thủ luật bảo vệ môi trường 2020 là căn cứ chính để cấp giấy phép môi trường đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên. Bên cạnh đó các quy định, quyết định, nghị định, thông tư và quy chế ở cơ quan quản lý môi trường có thể cung cấp căn cứ để xác định cấp giấy phép môi trường đối với các dự án có tầm ảnh hưởng lớn tới môi trường, yêu cầu thực hiện đánh giá tác động môi trường. Kết quả đánh giá sẽ được sử dụng làm căn cứ để cấp giấy phép môi trường. Đồng thời các tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan đến bảo vệ môi trường và nguồn tài nguyên thiên nhiên cũng là căn cứ để cấp giấy phép môi trường. Các căn cứ trên sẽ được áp dụng tùy theo loại hoạt động, dự án, ngành nghề và điều kiện cụ thể của từng trường hợp.

2. Thời hạn tối đa của giấy phép môi trường

Căn cứ Điều 40 Luật bảo vệ môi trường 2020 quy định về thời hạn của giấy phép môi trường cụ thể:

• 7 năm đối với dự án đầu tư nhóm 1
• 7 năm đối với cơ sở sản xuất kinh doanh ,dịch vụ, khu sản xuất kinh doanh dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp hoạt động trước ngày mùng 1 tháng 1 năm 2022 có tiêu chí về môi trường như dự án đầu tư nhóm 1
• 10 năm đối với đối tượng không thuộc quy định tại hai trường hợp nêu trên. Trong đó thời hạn có giấy phép môi trường có thể ngắn hơn thuộc dạng theo quy định theo đề nghị của chủ dự án đầu tư, cơ sở, chủ đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng, khu sản xuất kinh doanh dịch vụ tập trung cụm công nghiệp.
• Theo đó thời hạn tối đa của giấy phép môi trường là 10 năm. Tuy nhiên thời hạn cụ thể của giấy phép môi trường có thể điều chỉnh theo loại hoạt động ngành nghề, điều kiện cụ thể và quy định của cơ quan quản lý môi trường. Cơ quan quản lý môi trường có thể yêu cầu đánh giá lại giấy phép môi trường sau mỗi thời hạn để xem xét việc gia hạn giấy phép hoặc điều chỉnh nội dung giấy phép nếu cần thiết. Khi hết thời hạn của giấy phép môi trường doanh nghiệp cần tiến hành gia hạn hoặc xin cấp lại giấy phép theo quy định của pháp luật để đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường.

3. Thời điểm cấp giấy phép môi trường

Căn cứ khoản 2, khoản 3 Điều 42 Luật bảo vệ môi trường 2020 quy định về thời điểm cấp giấy phép môi trường cụ thể:

- Đối với dự án đầu tư thuộc đối tượng phải thực hiện đánh giá tác động môi trường phải có giấy phép môi trường trước khi vận hành thử nghiệm công trình xử lý chất thải

- Đối với dự án đầu tư không thuộc đối tượng phải thực hiện đánh giá tác động môi trường phải có giấy phép môi trường trước khi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành văn bản

- Trường hợp dự án đầu tư xây dựng không thuộc đối tượng được cơ quan chuyên môn về xây dựng thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi theo quy định của pháp luật về xây dựng thì phải có giấy phép môi trường trước khi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp điều chỉnh giấy phép xây dựng

- Đối với dự án đầu tư, cơ sở, khu sản xuất kinh doanh, dịch vụ tập trung cụm công nghiệp hoạt động trước ngày Luật bảo vệ môi trường 2020 có hiệu lực thi hành có tiêu chí về môi trường đang vận hành thử nghiệm công trình xử lý chất thải theo quy định thì chủ dự án đầu tư được lựa chọn tiếp tục vận hành thử nghiệm để được cấp giấy phép môi trường sau khi kết thúc vận hành thử nghiệm công trình xử lý chất thải hoặc lập hồ sơ để được cấp giấy phép môi trường trước khi hết hạn và hành thử nghiệm.

- Trường hợp dự án đầu tư hoặc cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ khu sản xuất kinh doanh dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp được thực hiện theo nhiều giai đoạn có nhiều công trình hoặc một công trình thì giấy phép môi trường có thể cấp cho từng giai đoạn công trình, hạng mục công trình có thể phát sinh chất thải. Giấy phép môi trường được cấp sau sẽ thích hợp nội dung giấy phép môi trường được cấp trước vẫn còn hiệu lực.

 Tóm lại thời điểm cấp giấy phép môi trường theo luật bảo vệ môi trường 2020 đó là: 

- Giấy phép môi trường cho dự án xây dựng mới, mở rộng hoạt động mới cần phải được cấp trước khi dự án tiến hành xây dựng mở rộng và hoạt động

- Giấy phép môi trường cho dự án có sự thay đổi, điều chỉnh phải được cấp trước khi dự án thực hiện thay đổi điều chỉnh liên quan đến môi trường

- Giấy phép môi trường cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh dịch vụ phải được cấp trước khi hoạt động thực hiện

Cụ thể thời điểm cấp giấy phép môi trường sẽ được quy định trong quy trình xin cấp giấy phép và phụ thuộc vào loại dự án hoặc hoạt động yêu cầu của cơ quan quản lý môi trường và quy định của pháp luật hiện hành. Thông thường việc xin cấp giấy phép môi trường cần được tiến hành trước khi bắt đầu hoạt động liên quan đến môi trường để đảm bảo tuân thủ các quy định và quy chuẩn bảo vệ môi trường.