Khi giải quyết các tranh chấp về quốc tịch thì trước tiên phải căn cứ vào quy định của Điều 14 Luật quốc tịch năm 2008, sửa đổi, bổ sung năm 2014 để xác định quốc tịch Việt Nam:

“Điều 14. Căn cứ xác định người có quốc tịch Việt Nam

Người được xác định có quốc tịch Việt Nam, nếu có một trong những căn cứ sau đây:

1. Do sinh ra theo quy định tại các điều 15, 16 và 17 của Luật này;

2. Được nhập quốc tịch Việt Nam;

3. Được trở lại quốc tịch Việt Nam;

4. Theo quy định tại các điều 18, 35 và 37 của Luật này;

5. Theo điều ước quốc tế mà Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.”

Trên cơ sở yêu cầu của các bên đương sự Tòa án căn cứ vào các quy định của Luật quốc tịch năm 2008 sửa đổi, bổ sung năm 2014 đã xác định quốc tịch cho đối tượng đang có tranh chấp, có yêu cầu về xác định quốc tịch.

Cần chú ý là việc kết hôn, ly hôn, và hủy việc kết hôn trái pháp luật giữa công dân Việt Nam với người nước ngoài không làm thay đổi quốc tịch Việt Nam của đương sự, cũng như của con chưa thành niên của họ (Điều 9 Luật quốc tịch năm 2008 sửa đổi, bổ sung năm 2014).

Trẻ em khi sinh ra có cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam, còn người kia là người không có quốc tịch, hoặc có mẹ là công dân Việt Nam, còn cha không rõ là ai, thì có quốc tịch Việt Nam, không kể trẻ em đó sinh trong hoặc ngoài lãnh thổ Việt Nam.

Trẻ em khi sinh ra có cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam, còn người kia là công dân nước ngoài, thì có quốc tịch Việt Nam, nếu có sự thỏa thuận bằng văn bản của cha mẹ vào thời điểm đăng ký khai sinh cho con (Điều 16 Luật quốc tịch năm 2008, sửa đổi, bổ sung năm 2014).

Đối với loại việc này khi ghi trích yếu trong bản án thì phải ghi là: Về việc tranh chấp giữa cá nhân với cá nhân về quốc tịch Việt Nam.

Đối với các trường hợp giữa các bên không có tranh chấp về quốc tịch Việt Nam mà các bên đều thống nhất đề nghị cơ quan nhà nước xem xét thay đổi quốc tịch, xin cấp giấy chứng nhận có quốc tịch Việt Nam thì không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án, mà thuộc thẩm quyền của Chủ tịch nước hoặc của uỷ ban nhân dân.